အိႏၵိယ ႏွင့္ ဗုဒၶဘာသာ ၂

ဗုဒၶျမတ္စြာဟာ တရားဓမၼေတြေဟာၾကားတဲ့အခါ အမ်ားအားျဖင့္အေရအတြက္ ႀကီးမားမ်ားျပားတဲ့ ပရိတ္သတ္ေတြ မရွိခဲ့ပါဘူး။ တစ္ဦးခ်င္းသုိ႔မဟုတ္ရင္ အေရတြက္ အနည္းငယ္သာရွိတဲ့ ပရိသတ္ေတြကုိသာ ေဟာၾကားခဲ့တာမ်ားပါတယ္။ ပထမဆုံး တရား ဓမၼေဟာၾကားခဲ့ရသူေတြဟာ ရေသ့ ပရိဗုိဇ္ ငါးဦးမွ်သာျဖစ္တယ္။ ဒီလုိ ေဟာၾကားလုိက္လုိ႔ နာၾကားသူတစ္ဦးဟာ တရား အသိသက္၀င္ကိန္းေအာင္းသြားၿပီး နိဗၺာန္ကုိ ကုိယ္တုိင္မ်က္ေမွာက္ျပဳႏုိင္ၿပီ၊ ရဟႏၱာပုဂၢိဳလ္ျဖစ္သြားၿပီ ဆုိတာနဲ႔ သူဟာ ဆရာ ျဖစ္တဲ့ ဗုဒၶျမတ္စြာရဲ႕ တရားဓမၼေတာ္ေတြကုိ ျပန္႔ပြားေစဖုိ႔ တာ၀န္ကုိ ထမ္းေဆာင္ရပါတယ္။

ဗုဒၶျမတ္စြာဟာ ပရိနိဗၺာန္စံေတာ္ မူဖုိ႔ ေညာင္ေစာင္း မွာ ေနာက္ဆုံးအခ်ိန္လဲေလ်ာင္းေတာ္မူခဲ့တဲ့ကာလမွာေတာင္ တရားဓမၼေဟာၾကားျပသဖုိ႔ ေမာပမ္းေတာ္မမူခဲ့ ပါဘူး။ ဗုဒၶရွင္ေတာ္ဟာ အဲဒီေနာက္ဆုံးအခ်ိန္မွာ ပရိဗုိဇ္တစ္ဦးကုိ တရားဓမၼနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ေမးျမန္းခြင့္ျပဳခဲ့ေၾကာင္း ပိဋကတ္ ေတာ္မွာေတြ႕ၾကရတယ္။ ဘုရားျဖစ္ၿပီးတဲ့ ဘ၀တစ္ေလွ်ာက္လုံးမွာလည္း ဗုဒၶျမတ္စြာဟာ တရားနာၾကားႏုိင္စြမ္းရွိတဲ့သူေတြ ကုိ တရားဓမၼေဟာၾကားဖုိ႔အတြက္ လမ္းအသြယ္သြယ္မွာ တစ္ပါးတည္း ၾကြခ်ီေတာ္မူခဲ့ တယ္။ ျပစ္တင္ေစာ္ကားတဲ့ လူအခ်ဳိ႕ ကုိေတာင္မွ တရားဓမၼမေဟာၾကားဘဲ လွည့္ထြက္သြားေတာ္မမူခဲ့ဘူး။ ဒီလုိ အနည္းအက်ဥ္းနဲ႔ ဗုဒၶျမတ္စြာ စတင္ခဲ့တဲ့ သာသနာ ခရီးဟာ ေနာက္ဆုံးမွာ အႀကီးအက်ယ္ျပန္႔ပြားသြားခဲ့တယ္။

ဗုဒၶျမတ္စြာ သက္ေတာ္ထင္ရွားရွိစဥ္ကာလမွာ ဗုဒၶ၀ါဒဟာ အိႏၵိယႏုိင္ငံေျမာက္ပုိင္းက လူမ်ားစြာရဲ႕ ကုိးကြယ္ယုံၾကည္ရာ ဘာ သာတရားျဖစ္ခဲ့တယ္ဆုိတာကုိ ပိဋကတ္ေတာ္ထဲက အေစာပုိင္း သုတၱံေဒသနာေတာ္ေတြကုိ ၾကည့္ျခင္းျဖင့္သိႏုိင္ပါတယ္။

အဲဒီေခတ္ကာလ အိႏၵိယႏုိင္ငံေျမာက္ပုိင္းမွာ တည္ရွိခဲ့တဲ့ တုိင္းႏုိင္ငံ (၁၆) ႏုိင္ငံအနက္က မာဂဓတုိင္းနဲ႔ ေကာသလတုိင္းဟာ စီးပြားေရးနဲ႔ ႏုိင္ငံေရးအားျဖင့္ ပုိမုိၾသဇာႀကီးမား ဖြံ႕ၿဖိဳးခဲ့တဲ့ ႏုိင္ငံေတြျဖစ္တယ္။ ဗုဒၶျမတ္စြာကလည္း ဘုရားျဖစ္ၿပီးကာလ ဘ၀ တစ္ေလွ်ာက္မွာ အမ်ားအားျဖင့္ ဒီ တုိင္းေဒသႏွစ္ခု အတြင္းမွာ သီတင္းသုံးေနထုိင္ေတာ္မူခဲ့တယ္။ မာဂဓတုိင္းရဲ႕ ဘုရင္ ဗိမၺိသာရမင္းနဲ႔ သားေတာ္ အဇာတသတ္မင္း၊ ေကာသလတုိင္းရဲ႕ ဘုရင္ ပသနဒီ ေကာသမင္းတုိ႔ဟာ ဗုဒၶ၀ါဒကုိ အဓိက ခ်ီးေျမႇာက္ေထာက္ပံ့ခဲ့တဲ့ မင္းေတြျဖစ္ခဲ့တယ္။

ဗိမၺိသာရမင္းဟာ သူ႕ရဲ႕ဥယ်ဥ္တစ္ခုျဖစ္ တဲ့ ေ၀ဠဳ၀န္ဥယ်ဥ္ေတာ္ကုိ ဗုဒၶျမတ္စြာ အတြက္ ပထမဆုံး ေက်ာင္းေတာ္အျဖစ္လွဴဒါန္းခဲ့ေၾကာင္း က်မ္းဂန္မွာ မွတ္တမ္းတင္ထားတယ္။ ေကာသလမင္းႀကီးကေတာ့ ဗုဒၶျမတ္စြာရဲ႕ ေရွ႕ေတာ္မွာ အလ်ားေမွာက္ၿပီး ေျခေတာ္အစုံကုိ နမ္း႐ူံတဲ့အထိ ဗုဒၶျမတ္စြာကုိ ၾကည္ညိဳျမတ္ႏုိးေၾကာင္းေတြ႕ၾက ရတယ္။ ဒီ မင္းႀကီးနဲ႔ ဗုဒၶျမတ္စြာဟာ ဘယ္ေလာက္ ရင္းႏွီးတဲ့ထိေတြ႕မူရွိသလဲ ဆုိတာကုိ သံယုတၱနိကာယ္က သုတၱံတရား (၂၅) သုတ္ ပါတဲ့ ေကာသလသံယုတ္ က ေဖာ္ျပေနပါတယ္။

အျခားတုိင္းႏုိင္ငံ အမ်ားစုဟာလည္း ဗုဒၶ၀ါဒရဲ႕ လႊမ္းမုိးမူေအာက္မွာ တည္ရွိခဲ့ေၾကာင္းကုိ ဗုဒၶျမတ္စြာရဲ႕ အဲဒီတုိင္းႏုိင္ငံေတြကုိ အႀကိမ္မ်ားစြာ ၾကြေရာက္ေတာ္မူခဲ့တဲ့ ေဒသစာရီခရီးေတြကတဆင့္ သိရွိႏုိင္ပါတယ္။ ဗုဒၶျမတ္စြာဟာ ပထမဆုံးတရားေတာ္ကုိ ဗာရာဏသီက မိဂဒါ၀ုန္ဥယ်ဥ္မွာ ေဟာၾကားေတာ္မူခဲ့ၿပီး၊ ဗာရာဏသီဟာ ကာသိတုိင္းႏုိင္ငံရဲ႕ ၿမိဳ႕ေတာ္ျဖစ္တယ္။ငတ္မြတ္ ေဘးစုိက္လုိ႔ ျပည္သူျပည္သားေတြရဲ႕ေတာင္းပန္ေလွ်ာက္ထားမူနဲ႔ ရတနာသုတ္တရားေတာ္ကုိ ေဟာၾကားခဲ့တာဟာ ေ၀သာလီ မွာျဖစ္ၿပီး၊ ေ၀သာလီဟာ ၀ဇၨီတုိင္းႏုိင္ငံရဲ႕ၿမိဳ႕ေတာ္ျဖစ္တယ္။

သာသနာေတာ္မွာ အဆုံးမရခက္သူေတြအျဖစ္ထင္ရွားတဲ့ ဆဗၺဂီၢယ ရဟန္းေတာ္ ေျခာက္ဦးဟာလည္း ၀ဇၨီတုိင္းကျဖစ္ပါတယ္။ ေနာက္ဆုံး ပရိနိဗၺာန္ျပဳေတာ္မူခဲ့တဲ့ ေနရာကေတာ့ ကုသိ နာ႐ုံက အင္ၾကင္းဥယ်ာဥ္ေတာ္မွာျဖစ္ၿပီး၊ မလႅတုိင္းအတြင္းမွာ တည္ရွိတယ္။ ပရိနိဗၺာန္စံေတာ္မူဖုိ႔ ကုသိနာ႐ုံကုိ ႂကြခ်ီေတာ္ မူရာ လမ္းတစ္ေလွ်ာက္မွာ လည္း ၿမိဳ႕၊ ရြာေပါင္းမ်ားစြာ ျဖတ္သန္းေတာ္မူခဲ့ၿပီး၀ဇၨီတုိင္းသူ၊ျပည္သားေတြကုိ တရားဓမၼေဟာ ၾကားေတာ္မူခဲ့ေၾကာင္း ေတြ႕ၾကရတယ္။

ဓမၼ၊ ၀ိနယ နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး အေျခအတင္အျငင္းပြားမူေၾကာင့္ ဗုဒၶျမတ္စြာကုိ ပါရိေလယ်က ေတာအုပ္မွာတစ္ပါးတည္းသီတင္းသုံး ေနထုိင္ေတာ္မူေအာင္ျဖစ္ေစခဲ့တဲ့ရဟန္းေတာ္ရာေပါင္းမ်ားစြာဟာ ေကာသမၺီက ျဖစ္ၿပီး၊ ေကာသမၺီဟာ ၀ံသတုိင္းရဲ႕ ၿမိဳ႕ေတာ္ ျဖစ္တယ္။ ပိဋကတ္ေတာ္မွာ အလြန္အေရးပါတဲ့ သုတၱံေဒသနာေတြျဖစ္တဲ့ ‘‘မဟာသတိပ႒ာနသုတ္နဲ႔ မဟာနိဒါနသုတ္’’ ေတြကုိ ေဟာၾကားခဲ့ရာေဒသဟာ ကမၼာသဓမၼ နိဂုံးရြာႀကီးျဖစ္ၿပီး၊ အဲဒီ ရြာဟာ ကု႐ုတုိင္းမွာ တည္ရွိခဲ့တယ္။

ဗုဒၶ၀ါဒရဲ႕ လႊမ္းမုိးမူေအာက္မွာ တည္ရွိခဲ့တဲ့ အိႏၵိယႏုိင္ငံေျမာက္ပုိင္းက ေနာက္ထပ္တုိင္းႏုိင္ငံတစ္ခုကေတာ့ အ၀ႏၱိတုိင္း ျဖစ္တယ္။ဗုဒၶျမတ္စြာဘုရား အက်ဥ္းအားျဖင့္ေဟာၾကားေတာ္မူတဲ့ တရားေဒသနာေတာ္ေတြကို အက်ယ္ရွင္းျပရာမွာ အသာဆုံး၊ အျမတ္ဆုံး အျဖစ္ ခ်ီးေျမႇာက္ျခင္းခံခဲ့ရတဲ့ ရွင္မဟာကစၥာယန မေထရ္ရဲ႕ ဇာတိဟာ အ၀ႏၱိတုိင္းျဖစ္ပါတယ္။ မထုရာၿမိဳ႕ဟာ အ၀ႏၱိတုိင္းရဲ႕ ၿမိဳ႕ေတာ္ျဖစ္ၿပီး ဗုဒၶရွင္ေတာ္ကုိယ္တုိင္ႂကြေရာက္ေတာ္မူခဲ့ေၾကာင္း ေတြ႕ၾကရတယ္။ ဗုဒၶရွင္ေတာ္ ပရိနိဗၺာန္စံေတာ္မူၿပီး မၾကာ ခင္ ကာလတစ္ခုမွာ ရွင္မဟာကစၥာယန မေထရ္ျမတ္က မထုရာဘုရင္ကုိ ေဟာၾကားေတာ္မူခဲ့တဲ့ မဓုရာ သုတ္ေတာ္ကုိ မဇၥ်ိမ နိကာယ္မွာ ေတြ႕ႏုိင္ပါတယ္။

ဗုဒၶျမတ္စြာရဲ႕ ဘုရားသက္တမ္းတစ္ေလွ်ာက္လုံး တရားဓမၼေတာ္ေတြ မေနမနား ေဟာၾကားျပသမူ၊ သပၸါယ္ေတာ္မူတဲ့ ႐ုပ္ဆင္းအဂၤါေတာ္၊ နက္နဲတဲ့တရားဓမၼေတာ္ေတြကုိ နားလည္ေအာင္ေဟာျပႏုိင္စြမ္းနဲ႔ လူအမ်ားႏွစ္သက္လက္ခံဖြယ္ေကာင္းတဲ့ သင္ၾကားေဟာျပမူဂုဏ္ ရည္ ေတာ္ေတြဟာ အိႏၵိယႏုိင္ငံေျမာက္ပုိင္းမွာ ဗုဒၶ၀ါဒ အလ်င္အျမန္ ျပန္႔ပြားထြန္းကားခဲ့ျခင္းရဲ႕ အဓိကအေၾကာင္းတ ရားမ်ားျဖစ္ခဲ့တယ္။ဗုဒၶျမတ္စြာဟာ ကုိယ္ေတာ္ျမတ္ရဲ႕ တရားဓမၼေတြကုိ လူေပါင္းမ်ားစြာထံေရာက္ ရွိျပန္႔ႏွံ႔ေစခ်င္ခဲ့မယ္လုိ႔ ယူဆရပါတယ္။

ဒါေၾကာင့္ မုိ႔ သူ႔ရဲ႕ တပည့္သာ၀ကေတြကုိ တရားဓမၼေဟာၾကားဖုိ႔အတြက္ တုိင္းျပည္ ေဒသအသီးသီးကုိ ေစလႊတ္ခဲ့တာျဖစ္တယ္။ ပထမဆုံးအႀကိမ္ တပည့္သာ၀က ရဟႏၱာမေထရ္ အပါး (၆၀) ေပၚထြန္းခဲ့တဲ့အခါတုန္းက ဗုဒၶျမတ္စြာဟာ ဒီ တပည့္ရဟန္းေတာ္ ေတြကုိ လူ၊ နတ္မ်ားစြာ အက်ဳိးစီးပြားျဖစ္ထြန္းေစေအာင္ လမ္းခရီးတစ္ခုမွာ ႏွစ္ပါးမသြားဘဲ တရားဓမၼေဟာၾကားေတာ္မူၾကဖုိ႔တုိက္တြန္းေစလႊတ္ေတာ္မူေၾကာင္း ပိဋကတ္ေတာ္မွာ ေတြ႕ၾကရတယ္။

ဗုဒၶျမတ္စြာရဲ႕ တပည့္သာ၀က ရဟႏၱာမေထရ္ျမတ္ေတြ အားလုံးဟာလည္း မိမိတုိ႔ကုိယ္တုိင္ ရဟႏၱာျဖစ္ေတာ္ မူၿပီးတာနဲ႔ သာမာန္လူေတြၾကားမွာ သီတင္းသုံးေနထုိင္ေတာ္မူၿပီး ဗုဒၶ၀ါ ဒ ျပန္႔ပြားထြန္းကားဖုိ႔အတြက္ အမ်ားႀကီးေဆာင္ရြက္ေတာ္မူခဲ့ၾကတယ္။

ဘိကၡ ဳ ေကသရ
ref: Popularization of Buddhism in India by Prof.Dr. Kapila
Abhayawansa
Posted by bhikkhukesara