အင္း၀ေခတ္ နရပတိစည္သူမင္း
ျမန္မာ႔ဂုဏ္ရည္ ရာဇ၀င္ဖတ္စာ (ဦးဖုိးက်ား)
ႏွလံုးရည္ရွိေသာ စစ္ကိုင္းစည္သူေက်ာ္ထင္
သကၠရာဇ္ ၉၀၇ ခုတြင္ အင္းဝ၌ ရွမ္းလူမ်ိဳး မိုးၿဗဲနရပတိ အုပ္စိုးလ်က္ရွိစဉ္ (ျမန္မာ) စည္သူေက်ာ္ထင္သည္ စစ္ကိုင္းက အေျချပဳ၍ အင္းဝကို လုပ္ၾကံမည္ စီမံလ်က္ရွိ၏။ ဤစစ္ကိုင္း စည္သူေက်ာ္ထင္ကို (ရွမ္း) မိုးညႇင္း စလံုက ဆင္ျမင္း ၊ စစ္သည္ ေပး၍ အင္းဝကိုရရန္ ကူညီလ်က္ ရွိ၏။
ဤအေတာအတြင္း မိုးၿဗဲနရတိသည္ စစ္ကိုင္း စည္သူေက်ာ္ထင္ကို ရန္သူအမွတ္ ထားေသာ္လည္း ခ်စ္ေယာင္ျပဳ၍ ဆက္ဆက္သြယ္သြယ္ ျပဳေလ့ရွိ၏။
(က)သေဘာထား ျမင့္ျမတ္ျခင္း
တစ္ခါ၌ မိုးၿဗဲနရပတိက မုေနာလင္ပန္းႏွင့္ စားေတာ္ျပင္၍ စည္သူေက်ာ္ထင္ထံ ပို႔လိုက္၏။ ထိုပို႔လာေသာ ထမင္းကို " မစားသင့္ပါ " ဟု ေလ်ွာက္ၾကလ်ွင္ စည္သူေက်ာ္ထင္က " ျပည္ေထာင္မင္းတို႔ သေဘာသည္ စစ္မက္တိုက္ရာမွာ တစ္ကိစၥ ၊ ခ်စ္ျခင္းေမတၲာမွာ တစ္ကိစၥ တျခားစီ ျဖစ္သည္။ တိုက္ခါမွ တိုက္ရမည္ ၊ ရန္သူဟူ၍ မွတ္ရမည္ေလာ ၊ မစားေန၍ မသင့္ " ဟု ဆိုၿပီးလ်ွင္ ယံုမွားမရွိ စားေတာ္ေခၚ၏။
(ခ)ျမင့္ျမတ္ၾကင္နာျခင္း
တစ္ခါ၌လည္း မိုးၿဗဲနရပတိက ကူး၍ တိုက္လာသည္ကို ေကာင္းစြာ စီမံခုခံၿပီးလ်ွင္ မိမိ၏ စစ္ဗိုလ္စစ္သားမ်ားကို ဤသို႔ မွာေတာ္မူ၏။ " စစ္မက္ျဖစ္ပြားရာ၌ သူႏွင့္နီးလည္း သူ႕က်ြန္ျဖစ္၍ သူ႔အမႈကို ထမ္းရသည္။ ငါႏွင့္နီးလည္း ငါ့က်ြန္ျဖစ္၍ ငါ့အမႈကို ထမ္းၾက ရသည္။ သူ႕က်ြန္ကိုရလ်ွင္ ေသေအာင္မျပဳပါႏွင့္ " ဟု မွာေတာ္မူ၏။
၎ျပင္ စစ္ပြဲတြင္ ရလိုက္ေသာ ထိခိုက္ရွနာသည့္ အင္းဝစစ္သည္မ်ားကိုလည္း စာရင္းမွတ္သား၍ ေကာင္းစြာ ေက်ြးေမြးျပဳစု ေဆးဝါးကုသျခင္းကို ျပဳ၏။ အနာေပ်ာက္လ်ွင္ " သားမယားထံ ျပန္ေလေတာ့ " ဟု အင္းဝသို႔ခ်ည္း ကူးရ၏။
ဤအေၾကာင္းမ်ားကို ကူညီေနေသာ မိုးညႇင္းစလံု ၾကားေသာ္ အမ်က္ထြက္၍ အျမန္လာေရာက္ကာ ဤသို႔ဆို၏။ " ေရွးက အသက္သြင္းတတ္ေသာ လုလင္ တစ္ေယာက္သည္ က်ားေသကို အသက္သြင္း၍ ရွင္လ်ွင္ လုလင္ကိုပင္ ျပန္၍ ကိုက္သတ္သည္ႏွင့္ တူ၏ " ဟု ဆို၏။
စစ္ကိုင္းစည္သူေက်ာ္ထင္ ကလည္း ဤသို႔ ဆို၏။ " ေရွးက သီဟိုဠ္က်ြန္း (သီရိလကၤာ) သခၤေဗာဓိမင္းသည္ က်ည္းကုလားတို႔ လာေရာက္တိုက္သည္ကို ျပည္သူတို႔ ခ်မ္းသာေစလို၍ ခုခံျခင္းမျပဳဘဲ တစ္ဦးတည္း ေတာသို႔ ထြက္ခဲ့၏။ သံုးရက္ စားေတာ္မေခၚရ ရွိရာ လယ္သမား တစ္ေယာက္ထံမွ ထမင္းထုပ္ကို ေတာင္း၍ စားရ၏။ ေက်းဇူးဆပ္လိုသျဖင့္ " ငါ့ေခါင္းကိုျဖတ္၍ က်ည္းမင္းအား ဆက္ေလ ၊ ဆုလာဘ္မ်ားစြာ ရလိမ့္မည္ " ဟု ဆို၏။ လယ္သမားက မျဖတ္လိုပါ ဆိုလ်ွင္ ဓိ႒ာန္၍ ဦးေခါင္းကို အလိုလို ျပတ္ေစ၏။ ဤတြင္မွ လယ္သမား သည္ ဦးေခါင္းကို ဆက္၍ ဆုလာဘ္မ်ားစြာ ရေလသည္။ ယခုလည္း ေသြးေသာက္၏ ေက်းဇူးႀကီးလွ၏။ နိဗၺာန္မတိုင္မီ ဆပ္ေသာ္လည္း ကုန္နိုင္မည္ မဟုတ္ ၊ လူဆိုး လူသြမ္းတို႔၏ စကားကို မယံုပါႏွင့္ ၊ ယံုလ်ွင္ေသြးေသာက္မွာသာ မေကာင္းမႈ ပြားေတာ့မည္ " ဟုဆို၏။
ထိုအခါ မိုးညႇင္းစလံုက " ေသြးေသာက္၏ စိတ္ထားကို သိလို၍သာ စံုစမ္းပါသည္။ ယခု သိရၿပီ " ဆို၍ မိုးညႇင္းသို႔ ျပန္ခဲ့ေလ၏။
ဤသို႔ အသိမ္းအပိုက္ ေကာင္းျခင္းေၾကာင့္ မၾကာမီပင္ စစ္ကိုင္းစည္သူေက်ာ္ထင္ ဗိုလ္ပါမ်ားလာေလ၏။ မိုးၿဗဲနရပတိလည္း မခံဝံ့၍ ျပည္မင္းသို႔ ခိုေလ၏။ ထိုအခါ စည္သူေက်ာ္ထင္သည္ အင္းဝနန္းကို နရပတိ ဟူေသာအမည္ႏွင့္ ၉၁၃ ခုတြင္ တက္ေလသည္။
(ဂ)ေျဖာင့္မွန္ေတာ္မူျခင္း
တစ္ရံေသာအခါ စစ္ကိုင္းအရပ္၌ မိန္းမငယ္တစ္ေယာက္သည္ ရက္ကန္းစင္တြင္း တူးရာတြင္ စဉ့္အိုးႏွင့္ ေရႊငါးပိႆာ ရသည္ကို မင္းႀကီးအား ဆက္သရန္ဟု ယူခဲ့၏။
မင္းႀကီးကား ' ဥေဒတယံ ' ဂါထာကို နံနက္ တစ္ေထာင္ ၊ ' အေပဘယံ ' ဂါထာကို ညဉ့္တစ္ေထာင္ ရြတ္ဖတ္သရဇၩာယ္ေလ့ ရွိ၏။ ဤမိန္းမငယ္ ဆက္လာခိုက္တြင္ ဥေဒတယံ ဂါထာကို ရြတ္ဆဲ မၿပီး ျဖစ္ေသးေသာေၾကာင့္ မႉးမတ္တို႕ မေလ်ွာက္ဝံ႔ ေနၾကရ၏။ အတန္ၾကာမွ ဝန္ႀကီးတို႔က " မိန္းမငယ္ ေစာင့္သည္လည္း ၾကာၿပီ ၊ မေစာင့္ႏွင့္ေတာ့ ၊ ေရႊတစ္ဝက္ကို မင္းဘ႑ာအရာထား၍ တစ္ဝက္ကို ယူေလ " ဟု ေပးလ်ွင္ မိန္းမငယ္လည္း ဝမ္းေျမာက္ဝမ္းသာယူ၍ သြားေလ၏။
မင္းႀကီး ဂါထာရြတ္ၿပီးမွ မႉးမတ္တို႔က အေၾကာင္းစံုေလ်ွာက္၍ ေရႊကို ဆက္၏။ မင္းႀကီးကား " အစ္ကိုတို႔သည္ ေယာက်္ားေကာင္း ဟု ေရႊၿမိဳ႕ေတာ္ပတ္လည္တြင္ တစ္ေန႔ကို တြင္းတစ္ေထာင္ တူးေသာ္လည္း ေရႊအိုးရမည္ မဟုတ္ ၊ သူ၏ ဘုန္းကံေၾကာင့္ ရပါေလသည္။ တစ္ဝက္ကို မသိမ္းယူသင့္ ၊ အလံုးစံုေပးေစ " ဟု မိန္႔ေတာ္မူ၏။ မိန္းမငယ္လည္း ေရႊအားလံုးကို ရေလသတည္း။
တူေသာအခ်က္
ဘုရင္ ဘႀကီးေတာ္လက္ထက္ (၁၁၈၁ - ၁၁၉၉) ကိုးခရိုင္နယ္က ပိန္းေကာသမားတစ္ေယာက္ ထိုးဝါးႏွင့္ ထိုးမိ၍ ေငြအိုးရသည္ကို လည္းေကာင္း ၊ ေရႊၿမိဳ႕ေတာ္တြင္ လူတစ္ေယာက္ အိမ္တိုင္ထူရာ ေငြအိုးရသည္ကို လည္းေကာင္း ၊ စစ္ကိုင္းတြင္ သူဆင္းရဲတစ္ေယာက္ ေငြက်င္မည္တူးရာ ေငြအိုးရသည္ကို လည္းေကာင္း ဆိုင္ရာဝန္တို႔က သိမ္းယူ၍ ဘ႑ာေတာ္အျဖစ္ ဆက္သည္ကို ထိုက္၍သာ ရျခင္း ျဖစ္သည္ဟု လက္မခံဘဲ ရရင္းသူတို႔အား အလံုးစံုျပန္၍ ေပးသနားေတာ္မူသည္။
ဆင္ဆင္တူေသာအခ်က္
အင္းဝ ပထမ မင္းေခါင္လက္ထက္ (၇၆၃ - ၇၈၃) ျမင္းမူရြာ သူေဌးသည္ ေသဆံုးခါနီး၌ ပစၥည္းအရပ္ရပ္တို႔ကို သားေျမးတို႔အား ေဝငွၿပီးေနာက္ ေရႊဆယ္ပတ္ႏွင့္ ေငြပိႆာ တစ္ေထာင္ထိုက္ေသာ ပတၲျမားကို မင္းဖို႔ဟူ၍ ထားခဲ့၏။
" ထိုသူေဌး၏ ပစၥည္းကို ၎၏ သားေျမးေဆြမ်ိဳးတို႔သာ ရေကာင္းသည္ ၊ အေမြစား မရွိမွ မင္းဘ႑ာ ျဖစ္ သင့္သည္ ၊ ငါမယူလို ၊ အေမြစားတို႔အား ေပးေစ " ဟု မိန္႔ေတာ္မူ၏။
ထိုအခါ အေမြစားတို႔က " ေရႊကို မလိုေသာ္ ပတၲျမားကို သိမ္းေတာ္မူပါ " ဟု ေလ်ွာက္ၾကျပန္၏။ " မယူလို " ဟု မိန္႔ေတာ္ မူျပန္၍ " အေမြႏွင့္ မဆက္စပ္ပါ ၊ လက္ေဆာင္ေတာ္ ဆက္ပါသည္ " ဟု ေလ်ွာက္ၾကမွ လက္ခံေတာ္မူ၏။
(ဃ)စိတ္ထားနူးညံ့ သည္းခံေတာ္မူျခင္း
တစ္ရံခါ၌ နရပတိ၏ မိဖုရားႀကီးသည္ မင္းႀကီး၏ စိတ္ေတာ္ကို စမ္းလို၍ ဆန္တစ္ျပည္တြင္ စပါးတစ္စ လယ္ ေရာ၍ ခ်က္ၿပီးလ်ွင္ စားေတာ္တည္ေလ၏။
နရပတိလည္း စားေတာ္ကိုျမင္လ်ွင္ " စပါးလံုး မ်ားလွသည္ " ဟူ၍သာ သာမည မိန္႔ဆို၍ ေရြးဖယ္ကာ စားေတာ္ေခၚ၏။ ထိုအခါ မိဖုရားႀကီးက " စားေတာ္သည္ တို႔သည္ အလြန္ ေပါ့ေလ်ာ့ေလသည္။ နာက်င္ေလာက္ေအာင္ ကြပ္မ်က္ေတာ္မူမည္ " ဟု တိုင္ပင္ေလေသာ္ မင္းႀကီးက " က်ြန္တို႔မည္သည္မွာ အရွင္ကို မ်က္ႏွာရေအာင္ ျပဳလိုသည္သာတည္း ၊ မလိုတမာ ျပဳၾကမည္ မဟုတ္ ၊ စင္ၾကယ္စြာ တီးျပာ၍ ထားေသာ ဆန္သည္ စပါးထားသည္ႏွင့္ နီးသျဖင့္ ေက်းငွက္ၾကက္တို႔ ယက္၍ ဝင္မွန္းမသိ ဝင္သည္သာ ျဖစ္ပါလိမ့္မည္။ အျပစ္မျပဳပါႏွင့္ " ဟု ေတာင္းပန္ေသာ ဟူ၏။
ဤသို႔ ျမတ္ေသာႏွလံုးႏွင့္ ျပည့္စံုသည္ျဖစ္၍ မႉးမတ္ျပည္သူ ရွင္ လူ ရဟန္း တို႔သည္ " သက္ေတာ္ရွည္၍ ဘုန္းေတာ္ႀကီးပါေစ " ဟု ျမတ္ေသာဆုေတာင္း ဆုယူ ျပဳၾကေလကုန္သတည္း။
အစြယ္သံုးေခ်ာင္းႏွင့္ ဆင္ႏွစ္ေကာင္
အင္းဝတြင္ ၉၁၃ ခု၌ နန္းတက္ေသာ နရပတိမင္း လက္ထက္ အၿဗဲပိုက္ ႏွင့္ ကိုးသန္းျပဳ ကို ရခိုင္သို႔ တမန္အျဖစ္ ေစေတာ္မူ၏။ က်န္းမာေၾကာင္း စေသာ ေမတၲာစကား ဆိုၾကၿပီးေနာက္ ရခိုင္ဘုရင္က အစြယ္သံုးေခ်ာင္းရွိေသာ ဆင္ကို မင္းရင္ျပင္၌ ျပသ၍ " မင္းတို႔ အင္းဝဘုရင္တြင္ ဤသို႔ေသာ ဆင္မ်ိဳး ရွိ၏ေလာ " ဟု ေမးေတာ္မူ၏။
အင္းဝတမန္ေတာ္တို႔က " အက်ြန္ုပ္တို႕သခင္ဝယ္ အစြယ္သံုးေခ်ာင္းႏွင့္ ဆင္ႏွစ္စီး ရွိပါသည္ " ဟု ေလ်ွာက္ေလ၏။ ထိုအခါ ရခိုင္ဘုရင္က " ဤသို႔ျဖစ္လ်ွင္ ငါ့ထက္ပင္ တစ္စီး သာေလသည္တကား " ဟု မိန္႔ေတာ္မူ၍ တမန္ေတာ္တို႔အား ဆုလာဘ္ မ်ားစြာ ေပးေတာ္မူ၏။
တမန္ေတာ္တို႔ အင္းဝသို႔ ျပန္ေရာက္၍ အေၾကာင္းမ်ိဳးစံုး ႏွင့္တကြ " အစြယ္သံုးေခ်ာင္းႏွင့္ ဆင္ႏွစ္စီး ရွိေၾကာင္း " ရခိုင္ဘုရင္အား ေလ်ွာက္ခဲ့ပံုတို႔ကို ေလ်ွာက္ေလေသာ္ အင္းဝဘုရင္က " ငါတို႔မွာ အစြယ္သံုးေခ်ာင္းႏွင့္ဆင္ မရွိဘဲလ်က္ ေမာင္မင္းတို႔ အဘယ္ေၾကာင့္ မဟုတ္မမွန္ ေလ်ွာက္ခဲ့သနည္း " ဟု ေမးေတာ္မူ၏။
ထိုအခါ တမန္ေတာ္တို့က " မွန္ပါ အရွင္မင္းႀကီး၏ စြယ္စံု တစ္စီးႏွင့္ တည္ တစ္စီးကို ေပါင္းၾကည့္ေသာ္ အစြယ္သံုးေခ်ာင္းႏွင့္ ဆင္ႏွစ္စီး ျဖစ္သည္ကို ရည္၍ ေလ်ွာက္ခဲ့ျခင္း ျဖစ္ပါသည္ " ဟု ေလ်ွာက္ေလ၏။
မွတ္ခ်က္
' တည္ ' မွာ အစြယ္တစ္ဖက္ တစ္ေခ်ာင္းသာ ရွိေသာ ဆင္ကို ေခၚသည္။ စကားေျပာေသာအခါ တယ္ဟု ေျပာၾကသည္။
နရာပတိဘုရင္လည္း အလြန္အားရ ႏွစ္သက္ေတာ္မူ၍ တမန္ေတာ္ ႏွစ္ေယာက္ကို ေက်းရြာ စသည္ေပး၍ ခ်ီးေျမွာက္ေတာ္ မူေလသည္။
Posted by မင္းအရိပ္
ျမန္မာ႔ဂုဏ္ရည္ ရာဇ၀င္ဖတ္စာ (ဦးဖုိးက်ား)
ႏွလံုးရည္ရွိေသာ စစ္ကိုင္းစည္သူေက်ာ္ထင္
သကၠရာဇ္ ၉၀၇ ခုတြင္ အင္းဝ၌ ရွမ္းလူမ်ိဳး မိုးၿဗဲနရပတိ အုပ္စိုးလ်က္ရွိစဉ္ (ျမန္မာ) စည္သူေက်ာ္ထင္သည္ စစ္ကိုင္းက အေျချပဳ၍ အင္းဝကို လုပ္ၾကံမည္ စီမံလ်က္ရွိ၏။ ဤစစ္ကိုင္း စည္သူေက်ာ္ထင္ကို (ရွမ္း) မိုးညႇင္း စလံုက ဆင္ျမင္း ၊ စစ္သည္ ေပး၍ အင္းဝကိုရရန္ ကူညီလ်က္ ရွိ၏။
ဤအေတာအတြင္း မိုးၿဗဲနရတိသည္ စစ္ကိုင္း စည္သူေက်ာ္ထင္ကို ရန္သူအမွတ္ ထားေသာ္လည္း ခ်စ္ေယာင္ျပဳ၍ ဆက္ဆက္သြယ္သြယ္ ျပဳေလ့ရွိ၏။
(က)သေဘာထား ျမင့္ျမတ္ျခင္း
တစ္ခါ၌ မိုးၿဗဲနရပတိက မုေနာလင္ပန္းႏွင့္ စားေတာ္ျပင္၍ စည္သူေက်ာ္ထင္ထံ ပို႔လိုက္၏။ ထိုပို႔လာေသာ ထမင္းကို " မစားသင့္ပါ " ဟု ေလ်ွာက္ၾကလ်ွင္ စည္သူေက်ာ္ထင္က " ျပည္ေထာင္မင္းတို႔ သေဘာသည္ စစ္မက္တိုက္ရာမွာ တစ္ကိစၥ ၊ ခ်စ္ျခင္းေမတၲာမွာ တစ္ကိစၥ တျခားစီ ျဖစ္သည္။ တိုက္ခါမွ တိုက္ရမည္ ၊ ရန္သူဟူ၍ မွတ္ရမည္ေလာ ၊ မစားေန၍ မသင့္ " ဟု ဆိုၿပီးလ်ွင္ ယံုမွားမရွိ စားေတာ္ေခၚ၏။
(ခ)ျမင့္ျမတ္ၾကင္နာျခင္း
တစ္ခါ၌လည္း မိုးၿဗဲနရပတိက ကူး၍ တိုက္လာသည္ကို ေကာင္းစြာ စီမံခုခံၿပီးလ်ွင္ မိမိ၏ စစ္ဗိုလ္စစ္သားမ်ားကို ဤသို႔ မွာေတာ္မူ၏။ " စစ္မက္ျဖစ္ပြားရာ၌ သူႏွင့္နီးလည္း သူ႕က်ြန္ျဖစ္၍ သူ႔အမႈကို ထမ္းရသည္။ ငါႏွင့္နီးလည္း ငါ့က်ြန္ျဖစ္၍ ငါ့အမႈကို ထမ္းၾက ရသည္။ သူ႕က်ြန္ကိုရလ်ွင္ ေသေအာင္မျပဳပါႏွင့္ " ဟု မွာေတာ္မူ၏။
၎ျပင္ စစ္ပြဲတြင္ ရလိုက္ေသာ ထိခိုက္ရွနာသည့္ အင္းဝစစ္သည္မ်ားကိုလည္း စာရင္းမွတ္သား၍ ေကာင္းစြာ ေက်ြးေမြးျပဳစု ေဆးဝါးကုသျခင္းကို ျပဳ၏။ အနာေပ်ာက္လ်ွင္ " သားမယားထံ ျပန္ေလေတာ့ " ဟု အင္းဝသို႔ခ်ည္း ကူးရ၏။
ဤအေၾကာင္းမ်ားကို ကူညီေနေသာ မိုးညႇင္းစလံု ၾကားေသာ္ အမ်က္ထြက္၍ အျမန္လာေရာက္ကာ ဤသို႔ဆို၏။ " ေရွးက အသက္သြင္းတတ္ေသာ လုလင္ တစ္ေယာက္သည္ က်ားေသကို အသက္သြင္း၍ ရွင္လ်ွင္ လုလင္ကိုပင္ ျပန္၍ ကိုက္သတ္သည္ႏွင့္ တူ၏ " ဟု ဆို၏။
စစ္ကိုင္းစည္သူေက်ာ္ထင္ ကလည္း ဤသို႔ ဆို၏။ " ေရွးက သီဟိုဠ္က်ြန္း (သီရိလကၤာ) သခၤေဗာဓိမင္းသည္ က်ည္းကုလားတို႔ လာေရာက္တိုက္သည္ကို ျပည္သူတို႔ ခ်မ္းသာေစလို၍ ခုခံျခင္းမျပဳဘဲ တစ္ဦးတည္း ေတာသို႔ ထြက္ခဲ့၏။ သံုးရက္ စားေတာ္မေခၚရ ရွိရာ လယ္သမား တစ္ေယာက္ထံမွ ထမင္းထုပ္ကို ေတာင္း၍ စားရ၏။ ေက်းဇူးဆပ္လိုသျဖင့္ " ငါ့ေခါင္းကိုျဖတ္၍ က်ည္းမင္းအား ဆက္ေလ ၊ ဆုလာဘ္မ်ားစြာ ရလိမ့္မည္ " ဟု ဆို၏။ လယ္သမားက မျဖတ္လိုပါ ဆိုလ်ွင္ ဓိ႒ာန္၍ ဦးေခါင္းကို အလိုလို ျပတ္ေစ၏။ ဤတြင္မွ လယ္သမား သည္ ဦးေခါင္းကို ဆက္၍ ဆုလာဘ္မ်ားစြာ ရေလသည္။ ယခုလည္း ေသြးေသာက္၏ ေက်းဇူးႀကီးလွ၏။ နိဗၺာန္မတိုင္မီ ဆပ္ေသာ္လည္း ကုန္နိုင္မည္ မဟုတ္ ၊ လူဆိုး လူသြမ္းတို႔၏ စကားကို မယံုပါႏွင့္ ၊ ယံုလ်ွင္ေသြးေသာက္မွာသာ မေကာင္းမႈ ပြားေတာ့မည္ " ဟုဆို၏။
ထိုအခါ မိုးညႇင္းစလံုက " ေသြးေသာက္၏ စိတ္ထားကို သိလို၍သာ စံုစမ္းပါသည္။ ယခု သိရၿပီ " ဆို၍ မိုးညႇင္းသို႔ ျပန္ခဲ့ေလ၏။
ဤသို႔ အသိမ္းအပိုက္ ေကာင္းျခင္းေၾကာင့္ မၾကာမီပင္ စစ္ကိုင္းစည္သူေက်ာ္ထင္ ဗိုလ္ပါမ်ားလာေလ၏။ မိုးၿဗဲနရပတိလည္း မခံဝံ့၍ ျပည္မင္းသို႔ ခိုေလ၏။ ထိုအခါ စည္သူေက်ာ္ထင္သည္ အင္းဝနန္းကို နရပတိ ဟူေသာအမည္ႏွင့္ ၉၁၃ ခုတြင္ တက္ေလသည္။
(ဂ)ေျဖာင့္မွန္ေတာ္မူျခင္း
တစ္ရံေသာအခါ စစ္ကိုင္းအရပ္၌ မိန္းမငယ္တစ္ေယာက္သည္ ရက္ကန္းစင္တြင္း တူးရာတြင္ စဉ့္အိုးႏွင့္ ေရႊငါးပိႆာ ရသည္ကို မင္းႀကီးအား ဆက္သရန္ဟု ယူခဲ့၏။
မင္းႀကီးကား ' ဥေဒတယံ ' ဂါထာကို နံနက္ တစ္ေထာင္ ၊ ' အေပဘယံ ' ဂါထာကို ညဉ့္တစ္ေထာင္ ရြတ္ဖတ္သရဇၩာယ္ေလ့ ရွိ၏။ ဤမိန္းမငယ္ ဆက္လာခိုက္တြင္ ဥေဒတယံ ဂါထာကို ရြတ္ဆဲ မၿပီး ျဖစ္ေသးေသာေၾကာင့္ မႉးမတ္တို႕ မေလ်ွာက္ဝံ႔ ေနၾကရ၏။ အတန္ၾကာမွ ဝန္ႀကီးတို႔က " မိန္းမငယ္ ေစာင့္သည္လည္း ၾကာၿပီ ၊ မေစာင့္ႏွင့္ေတာ့ ၊ ေရႊတစ္ဝက္ကို မင္းဘ႑ာအရာထား၍ တစ္ဝက္ကို ယူေလ " ဟု ေပးလ်ွင္ မိန္းမငယ္လည္း ဝမ္းေျမာက္ဝမ္းသာယူ၍ သြားေလ၏။
မင္းႀကီး ဂါထာရြတ္ၿပီးမွ မႉးမတ္တို႔က အေၾကာင္းစံုေလ်ွာက္၍ ေရႊကို ဆက္၏။ မင္းႀကီးကား " အစ္ကိုတို႔သည္ ေယာက်္ားေကာင္း ဟု ေရႊၿမိဳ႕ေတာ္ပတ္လည္တြင္ တစ္ေန႔ကို တြင္းတစ္ေထာင္ တူးေသာ္လည္း ေရႊအိုးရမည္ မဟုတ္ ၊ သူ၏ ဘုန္းကံေၾကာင့္ ရပါေလသည္။ တစ္ဝက္ကို မသိမ္းယူသင့္ ၊ အလံုးစံုေပးေစ " ဟု မိန္႔ေတာ္မူ၏။ မိန္းမငယ္လည္း ေရႊအားလံုးကို ရေလသတည္း။
တူေသာအခ်က္
ဘုရင္ ဘႀကီးေတာ္လက္ထက္ (၁၁၈၁ - ၁၁၉၉) ကိုးခရိုင္နယ္က ပိန္းေကာသမားတစ္ေယာက္ ထိုးဝါးႏွင့္ ထိုးမိ၍ ေငြအိုးရသည္ကို လည္းေကာင္း ၊ ေရႊၿမိဳ႕ေတာ္တြင္ လူတစ္ေယာက္ အိမ္တိုင္ထူရာ ေငြအိုးရသည္ကို လည္းေကာင္း ၊ စစ္ကိုင္းတြင္ သူဆင္းရဲတစ္ေယာက္ ေငြက်င္မည္တူးရာ ေငြအိုးရသည္ကို လည္းေကာင္း ဆိုင္ရာဝန္တို႔က သိမ္းယူ၍ ဘ႑ာေတာ္အျဖစ္ ဆက္သည္ကို ထိုက္၍သာ ရျခင္း ျဖစ္သည္ဟု လက္မခံဘဲ ရရင္းသူတို႔အား အလံုးစံုျပန္၍ ေပးသနားေတာ္မူသည္။
ဆင္ဆင္တူေသာအခ်က္
အင္းဝ ပထမ မင္းေခါင္လက္ထက္ (၇၆၃ - ၇၈၃) ျမင္းမူရြာ သူေဌးသည္ ေသဆံုးခါနီး၌ ပစၥည္းအရပ္ရပ္တို႔ကို သားေျမးတို႔အား ေဝငွၿပီးေနာက္ ေရႊဆယ္ပတ္ႏွင့္ ေငြပိႆာ တစ္ေထာင္ထိုက္ေသာ ပတၲျမားကို မင္းဖို႔ဟူ၍ ထားခဲ့၏။
" ထိုသူေဌး၏ ပစၥည္းကို ၎၏ သားေျမးေဆြမ်ိဳးတို႔သာ ရေကာင္းသည္ ၊ အေမြစား မရွိမွ မင္းဘ႑ာ ျဖစ္ သင့္သည္ ၊ ငါမယူလို ၊ အေမြစားတို႔အား ေပးေစ " ဟု မိန္႔ေတာ္မူ၏။
ထိုအခါ အေမြစားတို႔က " ေရႊကို မလိုေသာ္ ပတၲျမားကို သိမ္းေတာ္မူပါ " ဟု ေလ်ွာက္ၾကျပန္၏။ " မယူလို " ဟု မိန္႔ေတာ္ မူျပန္၍ " အေမြႏွင့္ မဆက္စပ္ပါ ၊ လက္ေဆာင္ေတာ္ ဆက္ပါသည္ " ဟု ေလ်ွာက္ၾကမွ လက္ခံေတာ္မူ၏။
(ဃ)စိတ္ထားနူးညံ့ သည္းခံေတာ္မူျခင္း
တစ္ရံခါ၌ နရပတိ၏ မိဖုရားႀကီးသည္ မင္းႀကီး၏ စိတ္ေတာ္ကို စမ္းလို၍ ဆန္တစ္ျပည္တြင္ စပါးတစ္စ လယ္ ေရာ၍ ခ်က္ၿပီးလ်ွင္ စားေတာ္တည္ေလ၏။
နရပတိလည္း စားေတာ္ကိုျမင္လ်ွင္ " စပါးလံုး မ်ားလွသည္ " ဟူ၍သာ သာမည မိန္႔ဆို၍ ေရြးဖယ္ကာ စားေတာ္ေခၚ၏။ ထိုအခါ မိဖုရားႀကီးက " စားေတာ္သည္ တို႔သည္ အလြန္ ေပါ့ေလ်ာ့ေလသည္။ နာက်င္ေလာက္ေအာင္ ကြပ္မ်က္ေတာ္မူမည္ " ဟု တိုင္ပင္ေလေသာ္ မင္းႀကီးက " က်ြန္တို႔မည္သည္မွာ အရွင္ကို မ်က္ႏွာရေအာင္ ျပဳလိုသည္သာတည္း ၊ မလိုတမာ ျပဳၾကမည္ မဟုတ္ ၊ စင္ၾကယ္စြာ တီးျပာ၍ ထားေသာ ဆန္သည္ စပါးထားသည္ႏွင့္ နီးသျဖင့္ ေက်းငွက္ၾကက္တို႔ ယက္၍ ဝင္မွန္းမသိ ဝင္သည္သာ ျဖစ္ပါလိမ့္မည္။ အျပစ္မျပဳပါႏွင့္ " ဟု ေတာင္းပန္ေသာ ဟူ၏။
ဤသို႔ ျမတ္ေသာႏွလံုးႏွင့္ ျပည့္စံုသည္ျဖစ္၍ မႉးမတ္ျပည္သူ ရွင္ လူ ရဟန္း တို႔သည္ " သက္ေတာ္ရွည္၍ ဘုန္းေတာ္ႀကီးပါေစ " ဟု ျမတ္ေသာဆုေတာင္း ဆုယူ ျပဳၾကေလကုန္သတည္း။
အစြယ္သံုးေခ်ာင္းႏွင့္ ဆင္ႏွစ္ေကာင္
အင္းဝတြင္ ၉၁၃ ခု၌ နန္းတက္ေသာ နရပတိမင္း လက္ထက္ အၿဗဲပိုက္ ႏွင့္ ကိုးသန္းျပဳ ကို ရခိုင္သို႔ တမန္အျဖစ္ ေစေတာ္မူ၏။ က်န္းမာေၾကာင္း စေသာ ေမတၲာစကား ဆိုၾကၿပီးေနာက္ ရခိုင္ဘုရင္က အစြယ္သံုးေခ်ာင္းရွိေသာ ဆင္ကို မင္းရင္ျပင္၌ ျပသ၍ " မင္းတို႔ အင္းဝဘုရင္တြင္ ဤသို႔ေသာ ဆင္မ်ိဳး ရွိ၏ေလာ " ဟု ေမးေတာ္မူ၏။
အင္းဝတမန္ေတာ္တို႔က " အက်ြန္ုပ္တို႕သခင္ဝယ္ အစြယ္သံုးေခ်ာင္းႏွင့္ ဆင္ႏွစ္စီး ရွိပါသည္ " ဟု ေလ်ွာက္ေလ၏။ ထိုအခါ ရခိုင္ဘုရင္က " ဤသို႔ျဖစ္လ်ွင္ ငါ့ထက္ပင္ တစ္စီး သာေလသည္တကား " ဟု မိန္႔ေတာ္မူ၍ တမန္ေတာ္တို႔အား ဆုလာဘ္ မ်ားစြာ ေပးေတာ္မူ၏။
တမန္ေတာ္တို႔ အင္းဝသို႔ ျပန္ေရာက္၍ အေၾကာင္းမ်ိဳးစံုး ႏွင့္တကြ " အစြယ္သံုးေခ်ာင္းႏွင့္ ဆင္ႏွစ္စီး ရွိေၾကာင္း " ရခိုင္ဘုရင္အား ေလ်ွာက္ခဲ့ပံုတို႔ကို ေလ်ွာက္ေလေသာ္ အင္းဝဘုရင္က " ငါတို႔မွာ အစြယ္သံုးေခ်ာင္းႏွင့္ဆင္ မရွိဘဲလ်က္ ေမာင္မင္းတို႔ အဘယ္ေၾကာင့္ မဟုတ္မမွန္ ေလ်ွာက္ခဲ့သနည္း " ဟု ေမးေတာ္မူ၏။
ထိုအခါ တမန္ေတာ္တို့က " မွန္ပါ အရွင္မင္းႀကီး၏ စြယ္စံု တစ္စီးႏွင့္ တည္ တစ္စီးကို ေပါင္းၾကည့္ေသာ္ အစြယ္သံုးေခ်ာင္းႏွင့္ ဆင္ႏွစ္စီး ျဖစ္သည္ကို ရည္၍ ေလ်ွာက္ခဲ့ျခင္း ျဖစ္ပါသည္ " ဟု ေလ်ွာက္ေလ၏။
မွတ္ခ်က္
' တည္ ' မွာ အစြယ္တစ္ဖက္ တစ္ေခ်ာင္းသာ ရွိေသာ ဆင္ကို ေခၚသည္။ စကားေျပာေသာအခါ တယ္ဟု ေျပာၾကသည္။
နရာပတိဘုရင္လည္း အလြန္အားရ ႏွစ္သက္ေတာ္မူ၍ တမန္ေတာ္ ႏွစ္ေယာက္ကို ေက်းရြာ စသည္ေပး၍ ခ်ီးေျမွာက္ေတာ္ မူေလသည္။
Posted by မင္းအရိပ္
No comments:
Post a Comment