နာလႏၵာတကၠသုိလ္ဟာ ေရွးအိႏၵိယတကၠသုိလ္ေတြထဲမွာ
ဗုဒၶျမတ္စြာ ဟာ နာလႏၵာကုိ ေဒသစာရီ ၾကြခ်ီေတာ္မူခဲ့ပါတယ္။ ဒီလုိ ၾကြခ်ီေတာ္မူတဲ့အခါ အမၺ၀န သရက္ေတာေက်ာင္းမွာ ေနာက္ပါ ရဟန္း ေတာ္ေတြနဲ႔ သီတင္းသုံးေနထုိင္ေတာ္မူခဲ့
ဟရရွ သီလဒိတ် မင္းလက္ထက္မွာ ပညာသင္ယူဖုိ႔ အိႏၵိယႏုိင္ငံကုိ ေရာက္ရွိခဲ့တဲ့ နာမည္ ေက်ာ္ ခရီးသည္ တ႐ုတ္ရဟန္းေတာ္ ရႊင္က်န္ရဲ႕မွတ္တမ္းက တစ္ဆင့္ နာလႏၵာတကၠသုိလ္ရဲ႕ အေၾကာင္းအရာ အေတာ္မ်ားမ်ားကုိ သိၾကရတယ္။ ေနာက္ထပ္ အိႏၵိယကုိ လာေရာက္ၿပီး နာလႏၵတကၠသုိလ္မွာ ပညာဆည္းပူးခဲ့တဲ့ တ႐ုတ္ရဟန္းေတာ္ အိခ်င္း (၆၇၅-၆၈၅) ကလည္း သူ႔ရဲ႕ မွတ္တမ္းမွာ တကၠသုိလ္ႀကီး အေၾကာင္းကုိ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ သူတုိ႔ထက္ ေရွးက်တဲ့ တ႐ုတ္ ခရီးသည္ရဟန္းေတာ္ ဖာယီ ယန္ လက္ထက္ကေတာ့ နာလႏၵာဟာ သာမာန္ ဘုန္းႀကီးေက်ာင္းငယ္ တစ္ေက်ာင္းမွ်သာ ျဖစ္ေၾကာင္းသိရတယ္။
တိဘက္ သမုိင္းဆရာ တာရာနာထ ကလည္း ဒီ တကၠသုိလ္ႀကီး အေၾကာင္းေရးသားထားတယ္။
ကုမာရဂုပတဘုရင္ (၄၁၅ - ၄၅၅) ဟာ နာလႏၵာမွာ ပထမဆုံး ဗုဒၶဘာသာ ဘုန္းႀကီးေက်ာင္းတစ္ေက်ာင္း
နာလႏၵာ တကၠသုိလ္ႀကီးဟာ အဲဒီ ေက်ာင္းတုိက္ကေလးကေန ဖြံ႕ၿဖိဳးတုိးတက္သြားခဲ့ျခင
နာလႏၵာဟာ အဲဒီ ေခတ္ကာလ က အိႏၵိယမွာ အႀကီးမားဆုံး တကၠသုိလ္ႀကီးျဖစ္ခဲ့တယ္။ ေက်ာင္းတုိက္ႀကီးရဲ႕ ေက်ာင္းအုပ္ ဆရာေတာ္ဟာ အိႏၵိယရဲ႕ က်မ္းအတတ္ဆုံး သံဃာမေထရ္ျမတ္ ျဖစ္တယ္။ ရႊင္က်န္ေရာက္ရွိတဲ့အခ်ိန္မ
၀င္ခြင့္စာေမးပြဲဟာ ခက္ခဲလုိ႔ ႏုိင္ငံျခားေက်ာင္းသား (၂၀) % သာ ၀င္ခြင့္ရၾကၿပီး၊ ေဒသခံေက်ာင္းသားေတြကေတာ့ (၃၀)% သာ ၀င္ခြင့္ရၾကတယ္ လုိ႔ ရႊင္က်န္ရဲ႕မွတ္တမ္းမွာ ေဖာ္ျပထားတယ္။ ဒါေၾကာင့္မုိ႔လုိ႔ ပညာေရးအဆင့္တန္းဟာ ျမင့္မားမယ္လုိ႔ ခန္႔ မွန္းရပါတယ္။ ဗုဒၶ၀ါဒ သင္ၾကားမူစံႏႈန္းအရ ဇာတ္၊ ယုံၾကည္မူ၊ လူမ်ဳိးေရး အရ ခြဲျခားမူ မရွိေၾကာင္းလည္း သိရတယ္။ တကၠသုိလ္ႀကီးမွာ ျပင္ပေက်ာင္းသား မရွိဘူး။ တကၠသုိလ္ႀကီးကုိ ဘုရင္ကလွဴဒါန္းထားတဲ့ ရြာ (၇) ရြာရဲ႕ အခြန္ေငြေတြနဲ႔ လည္ ပတ္တယ္။ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ အားလုံးအတြက္ မဟာယာနက်မ္းစာေတြကို မသင္မေနရ ျဖစ္တယ္။
သုိ႔ေသာ္လည္း အျခား ဗုဒၶ၀ါဒဂိုဏ္း (၁၈) ဂုိဏ္းက က်မ္းစာေတြကုိလည္း သင္ယူေလ့လာႏုိင္ၿပီး သိပၸံပညာ၊ ေဆးပညာ၊ နကၡတ္ပညာ၊ ပန္းခ်ီပညာနဲ႔ စာေပဘာသာရပ္ေတြ လုိ ေလာကီဘာသာရပ္ေတြကုိလည္း သင္ယူေလ့လာႏုိင္ေၾကာင္း သိရတယ္။ ဟိႏၵဴ ဒ ႆ နရဲ႕ ၀ါဒ (၆) ခုကုိလည္း သင္ၾကားၿပီး ဟိနယာန (ေထရ၀ါဒ) က်မ္းဂန္ေတြကုိလည္း သင္ၾကားပါတယ္။ ေထရ၀ါဒဆုိင္ရာ စီးပြားကူး သန္းမူ၊ အုပ္ခ်ဳပ္မူနဲ႔ နကၡတ္ပညာေတြလည္း ပါ၀င္ေၾကာင္းသိရတယ္။ တကၠသုိလ္ရဲ႕ နကၡတ္ၾကည့္ရာ အေဆာက္အဦးဟာ အလြန္ျမင့္မားေၾကာင္းလည္း သိရတယ္။ ဘာသာရပ္ဆုိင္ရာ ပုိ႔ခ်မူေတြ၊ အယူ၀ါဒဆုိင္ရာ အေျခအတင္စကားယွဥ္ၿပိဳင္မူေတ
နာလႏၵာ တကၠသုိလ္ဟာ ဧက (၃၀) က်ယ္တယ္။ ‘‘ရတန-သဂရ’’၊ ‘‘ရတန-နိဒိ’’၊ “ရတန-ရန္ဇန’’ လုိ႔ အမွည့္ေပးထားတဲ့ ႀကီး မားတဲ့ စာၾကည့္တုိက္ႀကီး သုံးခုလည္းရွိတယ္။ အဲဒီထဲက စာၾကည့္တိုက္တစ္ခုဟာ အထပ္ကုိးထပ္ပါရွိေၾကာင္းသိရ
နာလႏၵာတကၠသုိလ္ ကေန ေက်ာ္ၾကားတဲ့ ဗုဒၶစာေပပညာရွင္ေတြကေတာ့ ‘‘နာဂဇုန၊ အရိယေဒ၀၊ ဓမၼပါလ၊ သီလဘျဒ၊ သံဃ ရကၡိတ၊ ကာမလေသလ၊ ဗ၀ိေ၀က၊ ဒီဃနဂ၊ ဓမၼကိတၱိ’’ စတဲ့ မေထရ္ေတြျဖစ္တယ္။ ဒီ ရဟန္းေတာ္ေတြရဲ႕ က်မ္းဂန္ေတြကုိ တိဘက္နဲ႔ တ႐ုတ္ ဘာသာျပန္မူေတြမွာ ေတြ႕ႏုိင္ၿပီး၊ (၁၄) က်မ္းရွိတယ္။ မူရင္းဘာသာနဲ႔ က်မ္းဂန္ေတြကေတာ့ ေအဒီ ၁၀၃၇ ၊
ဘက္ခ္တိ ယာ ခီဂ်ီ ဦးေဆာင္တဲ့ မြတ္စလင္ စစ္တပ္ရဲ႕ မီး႐ႈိ႕ဖ်က္စီးျခင္းခံခဲ့ရပ
နာလႏၵာတကၠသုိလ္ဟာ ကမာၻေပၚမွာ ပထမဆုံး စာေပသင္ယူေလ့လာေရးနဲ႔ အသိဉာဏ္ရွာေဖြေရး မီးျပတုိက္ႀကီးျဖစ္ခဲ့ၿပီး ႏွစ္ တစ္ေထာင္ၾကာေအာင္ ထြန္းကားခဲ့တယ္။ မာဂဓတုိင္းထိ ထုိးေဖာက္၀င္ေရာက္လာခဲ့တဲ့ ဘက္ခ္တိယာရဲ႕ စစ္တပ္ဟာ နာလႏၵာ တကၠသုိလ္ႀကီးကုိ မီးတုိက္ဖ်က္ဆီးခဲ့တယ္။ ဒီျဖစ္ရပ္ဟာ ရဟန္းေတာ္ေတြ ဆြမ္းစားေနခ်ိန္မွာ ျဖစ္ပ်က္ခဲ့တာလုိ႔ ဆို ၿပီး ေရွးေဟာင္းအေထာက္ထားေတြ တူးေဖာ္တဲ့အခါ အေရးတႀကီး စြန္႔ပစ္ခဲ့ဟန္ရွိတဲ့ အစား စာေဟာင္းေတြကုိ ေတြ႕ရွိၾကရပါတယ္။ အေစ့အဆံေတြသုိေလွာင္ရာ အေဆာက္အဦးေတြမွာ ေတြ႕ရွိခဲ့တဲ့ မီးၾကြင္းေနတဲ့ အေစ့ဆန္ေဟာင္းေတြဟာ ဒီျဖစ္ရပ္ ကုိသက္ေသျပဳေနၾကတယ္။
ဘိကၡ ဳ ေကသရ
ref: The Six Buddhist Universities of Ancient India
by D. Amarasiri Weeraratne
ဗုဒၶျမတ္စြာ ဟာ နာလႏၵာကုိ ေဒသစာရီ ၾကြခ်ီေတာ္မူခဲ့ပါတယ္။ ဒီလုိ ၾကြခ်ီေတာ္မူတဲ့အခါ အမၺ၀န သရက္ေတာေက်ာင္းမွာ ေနာက္ပါ ရဟန္း ေတာ္ေတြနဲ႔ သီတင္းသုံးေနထုိင္ေတာ္မူခဲ့
ဟရရွ သီလဒိတ် မင္းလက္ထက္မွာ ပညာသင္ယူဖုိ႔ အိႏၵိယႏုိင္ငံကုိ ေရာက္ရွိခဲ့တဲ့ နာမည္ ေက်ာ္ ခရီးသည္ တ႐ုတ္ရဟန္းေတာ္ ရႊင္က်န္ရဲ႕မွတ္တမ္းက တစ္ဆင့္ နာလႏၵာတကၠသုိလ္ရဲ႕ အေၾကာင္းအရာ အေတာ္မ်ားမ်ားကုိ သိၾကရတယ္။ ေနာက္ထပ္ အိႏၵိယကုိ လာေရာက္ၿပီး နာလႏၵတကၠသုိလ္မွာ ပညာဆည္းပူးခဲ့တဲ့ တ႐ုတ္ရဟန္းေတာ္ အိခ်င္း (၆၇၅-၆၈၅) ကလည္း သူ႔ရဲ႕ မွတ္တမ္းမွာ တကၠသုိလ္ႀကီး အေၾကာင္းကုိ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ သူတုိ႔ထက္ ေရွးက်တဲ့ တ႐ုတ္ ခရီးသည္ရဟန္းေတာ္ ဖာယီ ယန္ လက္ထက္ကေတာ့ နာလႏၵာဟာ သာမာန္ ဘုန္းႀကီးေက်ာင္းငယ္ တစ္ေက်ာင္းမွ်သာ ျဖစ္ေၾကာင္းသိရတယ္။
တိဘက္ သမုိင္းဆရာ တာရာနာထ ကလည္း ဒီ တကၠသုိလ္ႀကီး အေၾကာင္းေရးသားထားတယ္။
ကုမာရဂုပတဘုရင္ (၄၁၅ - ၄၅၅) ဟာ နာလႏၵာမွာ ပထမဆုံး ဗုဒၶဘာသာ ဘုန္းႀကီးေက်ာင္းတစ္ေက်ာင္း
နာလႏၵာ တကၠသုိလ္ႀကီးဟာ အဲဒီ ေက်ာင္းတုိက္ကေလးကေန ဖြံ႕ၿဖိဳးတုိးတက္သြားခဲ့ျခင
နာလႏၵာဟာ အဲဒီ ေခတ္ကာလ က အိႏၵိယမွာ အႀကီးမားဆုံး တကၠသုိလ္ႀကီးျဖစ္ခဲ့တယ္။ ေက်ာင္းတုိက္ႀကီးရဲ႕ ေက်ာင္းအုပ္ ဆရာေတာ္ဟာ အိႏၵိယရဲ႕ က်မ္းအတတ္ဆုံး သံဃာမေထရ္ျမတ္ ျဖစ္တယ္။ ရႊင္က်န္ေရာက္ရွိတဲ့အခ်ိန္မ
၀င္ခြင့္စာေမးပြဲဟာ ခက္ခဲလုိ႔ ႏုိင္ငံျခားေက်ာင္းသား (၂၀) % သာ ၀င္ခြင့္ရၾကၿပီး၊ ေဒသခံေက်ာင္းသားေတြကေတာ့ (၃၀)% သာ ၀င္ခြင့္ရၾကတယ္ လုိ႔ ရႊင္က်န္ရဲ႕မွတ္တမ္းမွာ ေဖာ္ျပထားတယ္။ ဒါေၾကာင့္မုိ႔လုိ႔ ပညာေရးအဆင့္တန္းဟာ ျမင့္မားမယ္လုိ႔ ခန္႔ မွန္းရပါတယ္။ ဗုဒၶ၀ါဒ သင္ၾကားမူစံႏႈန္းအရ ဇာတ္၊ ယုံၾကည္မူ၊ လူမ်ဳိးေရး အရ ခြဲျခားမူ မရွိေၾကာင္းလည္း သိရတယ္။ တကၠသုိလ္ႀကီးမွာ ျပင္ပေက်ာင္းသား မရွိဘူး။ တကၠသုိလ္ႀကီးကုိ ဘုရင္ကလွဴဒါန္းထားတဲ့ ရြာ (၇) ရြာရဲ႕ အခြန္ေငြေတြနဲ႔ လည္ ပတ္တယ္။ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ အားလုံးအတြက္ မဟာယာနက်မ္းစာေတြကို မသင္မေနရ ျဖစ္တယ္။
သုိ႔ေသာ္လည္း အျခား ဗုဒၶ၀ါဒဂိုဏ္း (၁၈) ဂုိဏ္းက က်မ္းစာေတြကုိလည္း သင္ယူေလ့လာႏုိင္ၿပီး သိပၸံပညာ၊ ေဆးပညာ၊ နကၡတ္ပညာ၊ ပန္းခ်ီပညာနဲ႔ စာေပဘာသာရပ္ေတြ လုိ ေလာကီဘာသာရပ္ေတြကုိလည္း သင္ယူေလ့လာႏုိင္ေၾကာင္း သိရတယ္။ ဟိႏၵဴ ဒ ႆ နရဲ႕ ၀ါဒ (၆) ခုကုိလည္း သင္ၾကားၿပီး ဟိနယာန (ေထရ၀ါဒ) က်မ္းဂန္ေတြကုိလည္း သင္ၾကားပါတယ္။ ေထရ၀ါဒဆုိင္ရာ စီးပြားကူး သန္းမူ၊ အုပ္ခ်ဳပ္မူနဲ႔ နကၡတ္ပညာေတြလည္း ပါ၀င္ေၾကာင္းသိရတယ္။ တကၠသုိလ္ရဲ႕ နကၡတ္ၾကည့္ရာ အေဆာက္အဦးဟာ အလြန္ျမင့္မားေၾကာင္းလည္း သိရတယ္။ ဘာသာရပ္ဆုိင္ရာ ပုိ႔ခ်မူေတြ၊ အယူ၀ါဒဆုိင္ရာ အေျခအတင္စကားယွဥ္ၿပိဳင္မူေတ
နာလႏၵာ တကၠသုိလ္ဟာ ဧက (၃၀) က်ယ္တယ္။ ‘‘ရတန-သဂရ’’၊ ‘‘ရတန-နိဒိ’’၊ “ရတန-ရန္ဇန’’ လုိ႔ အမွည့္ေပးထားတဲ့ ႀကီး မားတဲ့ စာၾကည့္တုိက္ႀကီး သုံးခုလည္းရွိတယ္။ အဲဒီထဲက စာၾကည့္တိုက္တစ္ခုဟာ အထပ္ကုိးထပ္ပါရွိေၾကာင္းသိရ
နာလႏၵာတကၠသုိလ္ ကေန ေက်ာ္ၾကားတဲ့ ဗုဒၶစာေပပညာရွင္ေတြကေတာ့ ‘‘နာဂဇုန၊ အရိယေဒ၀၊ ဓမၼပါလ၊ သီလဘျဒ၊ သံဃ ရကၡိတ၊ ကာမလေသလ၊ ဗ၀ိေ၀က၊ ဒီဃနဂ၊ ဓမၼကိတၱိ’’ စတဲ့ မေထရ္ေတြျဖစ္တယ္။ ဒီ ရဟန္းေတာ္ေတြရဲ႕ က်မ္းဂန္ေတြကုိ တိဘက္နဲ႔ တ႐ုတ္ ဘာသာျပန္မူေတြမွာ ေတြ႕ႏုိင္ၿပီး၊ (၁၄) က်မ္းရွိတယ္။ မူရင္းဘာသာနဲ႔ က်မ္းဂန္ေတြကေတာ့ ေအဒီ ၁၀၃၇ ၊
ဘက္ခ္တိ ယာ ခီဂ်ီ ဦးေဆာင္တဲ့ မြတ္စလင္ စစ္တပ္ရဲ႕ မီး႐ႈိ႕ဖ်က္စီးျခင္းခံခဲ့ရပ
နာလႏၵာတကၠသုိလ္ဟာ ကမာၻေပၚမွာ ပထမဆုံး စာေပသင္ယူေလ့လာေရးနဲ႔ အသိဉာဏ္ရွာေဖြေရး မီးျပတုိက္ႀကီးျဖစ္ခဲ့ၿပီး ႏွစ္ တစ္ေထာင္ၾကာေအာင္ ထြန္းကားခဲ့တယ္။ မာဂဓတုိင္းထိ ထုိးေဖာက္၀င္ေရာက္လာခဲ့တဲ့ ဘက္ခ္တိယာရဲ႕ စစ္တပ္ဟာ နာလႏၵာ တကၠသုိလ္ႀကီးကုိ မီးတုိက္ဖ်က္ဆီးခဲ့တယ္။ ဒီျဖစ္ရပ္ဟာ ရဟန္းေတာ္ေတြ ဆြမ္းစားေနခ်ိန္မွာ ျဖစ္ပ်က္ခဲ့တာလုိ႔ ဆို ၿပီး ေရွးေဟာင္းအေထာက္ထားေတြ တူးေဖာ္တဲ့အခါ အေရးတႀကီး စြန္႔ပစ္ခဲ့ဟန္ရွိတဲ့ အစား စာေဟာင္းေတြကုိ ေတြ႕ရွိၾကရပါတယ္။ အေစ့အဆံေတြသုိေလွာင္ရာ အေဆာက္အဦးေတြမွာ ေတြ႕ရွိခဲ့တဲ့ မီးၾကြင္းေနတဲ့ အေစ့ဆန္ေဟာင္းေတြဟာ ဒီျဖစ္ရပ္ ကုိသက္ေသျပဳေနၾကတယ္။
ဘိကၡ ဳ ေကသရ
ref: The Six Buddhist Universities of Ancient India
by D. Amarasiri Weeraratne
No comments:
Post a Comment